Karambola jest tropikalnym owocem pochodzącym z Malezji, jednak spotykane jest także w innych rejonach świata, m.in. w Kenii, w Brazylii i na Florydzie. Pochodzi z tej samej rodziny, co szczaw. Drzewo karamboli nazywane jest także oskomianem pospolitym, dorasta do wysokości ok. 10 m, jest wiecznie zielone, jednak wrażliwe na niskie temperatury i nawet najlżejsze przymrozki mocno je uszkadzają.
Co ciekawe, liście karamboli wykazują ruchy senne tzw. nyktinastie, gdyż zwijają się na noc, składają się także pod wpływem dotyku, podobnie jak mimoza. Także w kwiatach karamboli jest coś niezwykłego, oprócz wspaniałego zapachu, rosnące w gronach kwiaty wyrastają nie tylko z gałązek, ale także z konarów, a nawet pnia, zjawisko to nosi nazwę kauliflorii. Drzewo zakwita różowymi lub purpurowymi kwiatami niemal przez cały rok, a owoce dojrzewają po upływie 6-8 tygodni.
Karambola nazywana jest gwiaździstym owocem, ponieważ jej plasterki wyglądają jak gwiazdy. Ma wydłużony ok. 10-centymetrowy kształt z zazwyczaj pięcioma podłużnymi żebrami rozdzielonymi głębokimi rowkami. Dojrzały owoc (jagoda) otoczony jest jadalną cienką, delikatną, błyszczącą żółtą lub lekko pomarańczową woskowaną skórką (jeśli jest w pełni dojrzały, wierzchołki żeberek są brązowe – przed jedzeniem należy je usunąć, ponieważ mogą być gorzkie) wewnątrz znajduje się soczysty, chrupiący słodki lub kwaśny (w zależności od odmiany), żółty i delikatnie przeźroczysty miąższ pozbawiony włókien i z niewielką ilością jadalnych pestek.
Zbiór karamboli następuje w chwili, gdy skórka pomiędzy żeberkami zaczyna żółknąć – tylko takie niedojrzałe owoce bowiem można transportować i przechowywać przez kilka tygodni w chłodnej temperaturze (5-10 st. C). Po przeniesieniu je w cieplejsze miejsce dojrzewają, są jednak mniej słodkie niż te, które dojrzewają na drzewie.
Karambole są bogate w witaminy A i C, beta-karoten, zawierają także wapń, magnez, potas i żelazo oraz wiele kwasów owocowych (np. cytrynowy).
Owoce karamboli najczęściej spożywa się na surowo, dodaje do sałatek owocowych, potraw mięsnych lub rybnych (z sukcesem zastępują tu cytrynę), po pokrojeniu pełnią rolę dekoracyjną. Owoce nadają się także do suszenia (można je suszyć nawet w całości, po uprzednim nakłuciu skórki) i kandyzowania. Owoce o bardziej kwaśnym smaku nadają się do wyrobu dżemów, sosów, pikli, a także do produkcji wina, a te słodsze do wyrobu chociażby napojów orzeźwiających. W regionalnych kuchniach azjatyckich (głównie w Indiach i Indonezji) kwiaty karamboli są wykorzystywane jako przyprawa, z kolei liście traktuje się i przyrządza jak warzywo.
Sok z karamboli usuwa plamy powstałe na lnie oraz rdzę. Drewno karamboli stosowane jest m.in. do wyrobu mebli.
Karambole można od niedawna spotkać w sprzedaży w Polsce od jesieni do wiosny. Warto pamiętać, że niedojrzałe owoce są zielonkawe, kwaśne i niearomatyczne, z kolei przejrzałe owoce posiadają duże brązowe plamy na skórce. Można u nas kupić także sadzonki karamboli i uprawiać je jako kwiaty doniczkowe bądź w szklarni, trzeba jednak pamiętać, że lubią one ciepło i dużą wilgotność.
Ze względu na dużą zawartość kwasu szczawiowego, karamboli nie powinny jeść osoby chore na nerki, serce i reumatyzm. Kandyzowane owoce m.in. likwidują „kaca”. W tradycyjnej medycynie chińskiej owoce karamboli są środkiem przeciwgorączkowym. W Malezji preparaty z jej korzeni stosuje się jako antidotum na niektóre trucizny pochodzenia roślinnego.
