Któż z nas nie jest zwolennikiem własnych, zdrowych upraw? Założę się, że każdy, kto tylko ma możliwość, czyli kawałek działki i odrobinę wolnego czasu ma swoje grządki warzywne. A nawet znam osoby, które takie „grządki” uprawiają na balkonach i tarasach (da się!).

Planując ogród zazwyczaj wysiewamy więcej nasion marchwi, pietruszki czy buraków oraz sadzimy czosnek i cebulę w ilości, których nie da się przejeść na bieżąco. Po co? Oczywiście po to, aby móc wyhodowane samodzielnie „witaminki” przechować i cieszyć się nimi dłużej, także w zimie.

Ma to wiele zalet – po pierwsze zdrowie: własne uprawy bardzo rzadko są sztucznie nawożone czy pryskane, stąd też nie ma w nich tyle chemii co w produktach sklepowych. Po drugie ekonomia: oszczędzamy, gdy do potraw wykorzystujemy samodzielnie wypielęgnowane warzywa, ponieważ im dawniej minął sezon na nie, tym w sklepach są droższe.

Jest wiele warzyw, które nadają się do długiego przechowywania nawet przez całą zimę. Do najtrwalszych należą: ziemniaki, marchewka, pietruszka korzeń, seler, buraki, cebula, czosnek, kapusta, por i chrzan.

Od kilku dni do kilkunastu tygodni możemy przechować mniej trwałe, takie jak: dynia, cukinia, kabaczek, jarmuż, kalafior, paprykę, kalarepę i pomidory.

Najmniej trwałe są: fasolka szparagowa, groszek i warzywa liściowe, czyli sałata, szpinak i natka pietruszki – te powinniśmy wykorzystywać na bieżąco lub zakonserwować, czyli zamrozić lub zapasteryzować.

To jak długo przechowamy nasze skarby jesieni zależy od wielu czynników, zarówno dotyczących samego zbioru jak i momentu wysiewu! Należą do nich m.in. odmiana, miejsce uprawy i przechowywania po zbiorze, sposobu nawożenia i nawadniania (szczególnie od opadów deszczu), a na koniec od stopnia dojrzałości w chwili zbioru. By zbiory były obfite, a więc jak najbardziej opłacalne musimy zadbać o całokształt, czyli przez cały etap wzrostu i rozwoju roślin pielęgnować, podlewać, przerywać (wymagają tego szczególnie marchewka i pietruszka, bo jeśli chcemy wyhodować piękne i okazałe sztuki to zwyczajnie należy im dać miejsce do wzrostu) i w odpowiednim czasie zebrać, uprzednio dokładnie je przebierając. Bowiem do długiego przechowania nadają się te, które są zdrowe, dobrze wyrośnięte, nie uszkodzone i nie przemarznięte. Każda nadpsuta sztuka może nam „zainfekować” kolejne, gdy zacznie gnić. A tego nie chcemy!

PRZECHOWYWANIE WARZYW WG GATUNKÓW

Marchew, pietruszka i seler. Marchew należy wykopać przed pierwszymi przymrozkami, czyli na ogół z początkiem października (chyba, że pogoda jest łaskawa to nie ma co się spieszyć). Pietruszka i seler są natomiast trochę bardziej odporne na niskie temperatury, dlatego zbiór możemy nieco odłożyć w czasie.

Warzywa korzeniowe przechowujemy w niskich temperaturach (piwnice, strychy, kopce), dlatego jeśli pogoda sprzyja i nie ma przymrozków lepiej jest je dłużej pozostawić w ziemi – tam mają najlepsze warunki przechowalnicze, podczas gdy zebrane zbyt wcześnie i umieszczone w niezbyt jeszcze wychłodzonych pomieszczeniach szybciej zaczynają gnić i wyrastać.

Selery po wykopaniu należy dokładnie oczyścić z liści w taki sposób, aby nie pozostały po nich końce oraz skrócić korzenie do 1 cm.

Po zbiorze warzywa należy umieścić w skrzynkach, a korzenie dobrze jest pokryć wilgotnym piaskiem i (w razie potrzeby) co jakiś czas zraszać, aby nadmiernie nie wysychały.

Cebula i czosnek. Zbiór cebuli zaczynamy od jej wyrwania i pozostawienia na grządkach przez 5-7 dni (w zależności od pogody), celem wstępnego podsuszenia. Można też zabrać z pola i rozsypać w innym, słonecznym miejscu. Następnie przenosimy ją do przewiewnego i zadaszonego pomieszczenia. Po całkowitym obeschnięciu usuwamy suchy szczypior i cebulę sortujemy.

Główki czosnku najlepiej jest od razu zapleść w warkocze i powiesić w zadaszonym pomieszczeniu do wysuszenia. Później przechowywać można z cebulą.

Cebula i czosnek najlepiej przechowują się w niskich temperaturach 0-1°C, a takie warunki zazwyczaj mamy w piwnicach i na strychach. Gdyby jednak w zimie temperatura spadała niżej należy je zabezpieczyć przed mrozem, czyli przykryć materiałami izolującymi: maty, stare koce, słoma.

Buraki ćwikłowe. Zbiór przeprowadzamy koniecznie przed nadejściem przymrozków, jeszcze przed marchewką. Zazwyczaj na przełomie września i października. Do przechowywania najlepiej nadają się korzenie o średnicy 7-10 cm. Buraki lubią dużą wilgotność, najlepiej 95%. Przez cały okres przechowywania należy je regularnie przeglądać, a temperaturę w pomieszczeniu regulować częstym wietrzeniem. Optymalna to 1-2°C.

Kapusta. Główki kapusty (z 3-4 liśćmi okrywającymi) powinny być suche, nieuszkodzone przez szkodniki i dobrze schłodzone. Głąb przed umieszczeniem w piwnicy ucinamy 3-4 cm.

Por. Jest to warzywo bardzo odporne na mróz. Są nawet odmiany zimowe, które możemy pozostawić w gruncie – wiosną zaczynają rosnąć i do spożycia nadają się do momentu wypuszczenia pędów kwiatostanu.

Zimą przechowujemy je chłodnych pomieszczeniach. Po przycięciu korzeni (ukośnie, w połowie długości) układamy je skośnie w skrzynkach wyłożonych folią, przysypujemy wilgotnym piaskiem.