Warzywo to w Europie popadło w zapomnienie, ale ostatnio zaczyna się „odradzać”, króluje w dobrych restauracjach chociaż w handlu jest trudno dostępny. Topinambur jest łatwy w uprawie i dobrze znosi nasz klimat. Kto ma ogród, działkę może sadzić roślinę nawet w formie żywopłotu. Korzyść podwójna, piękno i wartościowe warzywo. Małym nakładem pracy i niskim kosztem możemy hodować warzywo zdrowe ,nie GMO. Ze względu na łatwość rozrostu szybko się rozprzestrzenia i staje się niestety nawet gatunkiem uciążliwym. Współcześnie bulwy topinamburu traktowane są zwykle jako dość ekskluzywne i rzadko spotykane . Ale nie zawsze tak było. Bulwy przywędrowały z Ameryki Północnej do Europy przed ziemniakiem, który niestety je zdetronizował. W Polsce są znane od 1730r.Dosyć szeroko były uprawiane na Śląsku. Obecnie gospodarstwa ekologiczne produkują bulwy do nasadzeń i bez trudu można je kupić . Topinambury są pierwszym pełnowartościowym wiosennym warzywem. Wykopuje się je tuż po ustąpieniu przymrozków, zanim zaczną wypuszczać młode pędy. Przed rozpoczęciem wegetacji w marcu i kwietniu korzenie zawierają dużo fruktozy (do 20%) ,a w smaku przypominają orzechy. Wartość energetyczna 100 g świeżych topinambur to 73 kalorie, zawierają one bardzo dużo potrzebnych dla organizmu składników mineralnych. Spożywanie wpływa korzystnie na gospodarkę węglowodanową i tłuszczową organizmu. Jest bardzo ceniony przez diabetyków . Zawiera sporo potasu, który korzystnie wpływa na naczynia krwionośne i serce.
Słonecznik bulwiasty jest podobny do słonecznika zwyczajnego, ma piękne żółte kwiaty.
Przy korzeniach rozwija się ok.2-3 tuzinów niezbyt dużych bulw o nieregularnych kształtach.
Topinambur ma słodkawy, lekko orzechowy smak. Francuzi przygotowują go na 20 sposobów.
Można jeść na surowo, robić surówki, sałatki, zupy, zapiekanki, chipsy, frytki, gotować, piec, suszyć. Przed spożyciem należy bulwy dokładnie myć i najlepiej gotować w łupinach, by nie straciły aromatu. Po ugotowaniu łupina sama odchodzi.
Bulwy nazywane są „cytrusami północy” .Gorąca herbata z plasterkiem topinamburu smakuje lepiej niż z cytryną. Spróbujcie obrać topinambur i plasterek wrzucić do filiżanki z herbatą.
Do herbatki mała kanapeczka bardzo się przyda.
Liść sałaty, plasterki topinamburu i pomidorka, posypane pieprzem i szczypiorkiem na ulubionym chlebku ,pycha.
A do drugiej herbatki , kawałeczek placka jak znalazł i to mega zdrowego ,bo drożdżowe z topinamburem.
Drożdżówka z topinamburem.
Składniki: 500 g topinambur, 2 szklanki mąki, pół szklanki mleka, 2 jajka, 25 g drożdży.
Drożdże rozpuścić w odrobinie ciepłego mleka, następnie dodać szklankę mąki i ubite jajka. Całą masę dobrze wymieszać i pozostawić na 2-3 godz. w ciepłym miejscu.
Bulwy zetrzeć na tarce o dużych oczkach i dodać do wyrośniętego ciasta, wsypać szklankę mąki i sól, ciasto dobrze wyrobić i wyłożyć do wysmarowanej masłem blaszki. Piec w temp.180stop.do uzyskania złocistego koloru.
W porze lunchu oryginalna sałatka w stylu japońskim.
Warzywka, topinambur i ogórek oraz krewetki z sosem kimizu.
Sos japoński "kimizu" stosuje się do sałatek z surowych lub lekko obgotowanych jarzyn, na zimno. Doskonały jest np.do ogórka i rzodkiewki.
Składniki.
3 żółtka
szczypta soli duża
1 łyżeczka cukru
3 łyżki octu winnego
3 łyżki wody
1 łyżeczka mąki ziemniaczanej
1/2 łyżeczki wasabi
8cm ogórka
1 topinambur
4 krewetki
Wszystkie składniki zmiksować.
Przelać do rondelka o grubym dnie i podgrzewać, mieszając, aż sos zgęstnieje i zacznie błyszczeć.
Schłodzić. Można zamknąć w słoiku i przechowywać w lodówce.
Oczyszczone, osolone krewetki obgotować przez 15sekund.
Ogórek i topinambur pokroić w cienkie plasterki.
Wszystko ułożyć na 2 talerzach i podać z sosem kimizu.
Po pracy obiadek.
Sycąca szwedzka zupa .
Składniki.
30dag topinamburu
2 ziemniaki
1 cebula
½ l wina białego wytrawnego
½ l bulionu
30 dag boczku wędzonego
4 cm pora
2 łyżki oleju
Topinambur, jeden ziemniak i cebulę pokroić w kostkę. Przesmażyć na oleju.
Podlać winem i gotować ,aż wino się zredukuje do połowy.
Dolać bulion i gotować ,aż warzywa będą miękkie. Zmiksować .
Boczek pokroić w plastry, drugi ziemniak w kostkę i usmażyć.
Zupę podawać z plastrami boczku, kostkami ziemniaka ,posypaną krążkami pora.
Zupa jest delikatna ,ale wyrazista .
Do mięska , jeżeli musi być, wystarczy opiec topinambur z cebulką i rozmarynem ,spryskany oliwką , na patelni lub w piekarniku.
A do tego może marchewka w nowym towarzystwie?
Składniki.
1 średni topinambur
1 marchewka
1 łodyga seler a naciowego
2 łyżki śmietany
1 łyżeczka oregano
1 łyżeczka soku cytryny
Sól, pieprz
Topinambur i marchewkę zetrzeć na tarce, a seler pokroić cieniutko. Ułożyć na talerzu. Śmietanę wymieszać z przyprawami i polać warzywka. Posypać zielonym oregano.
A na lekką kolację proponuję mini zapiekankę z plasterkami topinamburu.
Składniki.
1 topinambur mały
1 jajko
1 łyżka śmietany 18%
1 łyżka mozzarelli startej
Gałka muszkatołowa, sól, pieprz do smaku
Bulwę topinamburu obrać i pokroić w cienkie plasterki, a te jeszcze na pół.
Jajko roztrzepać ze śmietaną, dodać starty ser i doprawić do smaku.
W ramekinie ułożyć topinambur , zalać jajeczną masą i wymieszać.
Zapiekać w temp.180stop. około 25min.
Może być mniej zrumieniona niż moja.
Kiedy wreszcie zasiądziemy przed TV, to z przyjemnością schrupiemy porcję zdrowych chipsów .
Obrany topinambur pokroić w cienkie plasterki i usmażyć na niewielkiej ilości oleju, może być smakowy. Osuszyć na papierze. Posypać solą morską, ziołami, papryką, a może cukrem brązowym. Eksperymentujcie.
Oczywiście to monotematyczne menu rozkładamy na kilka dni i urozmaicamy topinamburem inne zestawy.
Muszę przyznać ,że ten słonecznik bulwiasty przypadł mi do gustu i mimo jego inwazyjnego charakteru posadzę go gdzieś w kącie mojego ogrodu (może znajdę jakiś wolny) i uniezależnię się od rynku.
Christopher 05.07.2014
