Czarnuszka już od czasów starożytnych była szeroko stosowana do celów leczniczych oraz jako przyprawa.
Jest to niepozorna roślina zawierająca małe ziarenka o olbrzymiej mocy.
W czarnuszce znajdziemy kwasy tłuszczowe, białka , węglowodany a także witaminy :A, E, B1, B3, B6.
W ziarenkach zawarte jest wiele związków mineralnych: cynk, selen, magnez, wapń, żelazo, sód i potas ,zawierają także olejek eteryczny, który generuje silny aromatyczny zapach oraz korzenny smak.
Właściwości lecznicze czarnuszki:
1.Cytotoksyczne – przeciwnowotworowe-hamuje angiogenezę i metastazę komórek nowotworowych , nie czyniąc przy tym szkody komórkom zdrowym.
2.Antybakteryjne, antywirusowe i antygrzybicze -przeciwpasożytnicze.Pod tym kątem olej z czarnuszki ma działanie silniejsze nawet od oleju czosnkowego.
3.Immunoprotekcyjne- zawarte w niej związki wzmacniają układ odpornościowy.
4.Środek na problemy skórne- olej z czarnuszki wskazany jest w przy stanach zapalnych skóry : poparzeniach słonecznych, wysypce, AZS, łuszczycy, trądziku, a także zmianach wywołanych zakażeniem bakteryjnym.
5.Poprawia samopoczucie alergikom- regularne przyjmowanie oleju z czarnuszki przez 6-8 tygodni powoduje znaczną poprawę symptomów. Czarnuszka – podobnie jak witamina C – jest świetnym antyhistaminikiem.
6.Wpływa korzystnie na nerki- obniża stężenie szczawianów w moczu, tym samym zmniejsza ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych.
7.Wspiera leczenie chorób układu pokarmowego-olej z czarnuszki powoduje zwiększoną produkcję glikokoniugatów (w tym mucyny), które osłaniają żołądek. Tym samym przynosi ulgę w przypadku objawów refluksu i zmniejsza inwazyjność bakterii
8.Pomaga uporać się z anemią
9.Wspiera układ krążenia-wpływa na obniżenie ciśnienia krwi i zmniejszenie ryzyka powstawania zakrzepów.
10.Chroni przed skutkami promieniowania.
Zastosowanie czarnuszki:
Czarnuszki używa się w formie ziarenek (całych, utłuczonych w moździerzu lub zmielonych w młynku do kawy) albo oleju tłoczonego na zimno.
Olej z ziarenek czarnuszki , tłoczony na zimno zawiera ponad 100 elementów, które współgrają ze sobą, ale to olejek eteryczny w niej zawarty wykazuje działanie terapeutyczne.
• 35% -węglowodany
• 35 - 45% oleje i tłuszcze roślinne Omega 3 i Omega 6
• 20% białko
• 0,5 do 1,5% olejek eteryczny
• pierwiastki śladowe i enzymy.
1.Jako przyprawa-zmielona czarnuszka doskonale zastępuje pieprz. Całe lub zmielone ziarenka można dodawać do pieczenia chleba do zup, sałatek, kanapek, do bigosu i innych duszonych warzyw oraz gulaszy , dań mięsnych.Używana jest także przy wyrobie domowego sera, wina czy przy kiszeniu warzyw.
2.W postaci naparu-zaparzoną jak herbatę
3.W postaci oleju-do stosowania zewnętrznie na skórę lub włosy oraz wewnętrznie do picia.
4.W postaci nalewki-pół szklanki zmielonej czarnuszki zalać szklanką alkoholu 40% i odstawić na co najmniej tydzień, po czym przefiltrować przez watę. Można używać zewnętrznie jak i wewnętrznie, podobnie jak olej.
5.W postaci ziołomiodu-na każdą łyżkę miodu dać łyżeczkę zmielonej czarnuszki i utrzeć razem na papkę, bardzo pomocną przy przeziębieniu.
Papkę można też stosować zewnętrznie na skórę w postaci maseczki, a jeśli zmielimy nasionka nieco grubiej to peelingu.
Przykładowe przepisy z użyciem czarnuszki:
Bagietki mleczne z bazylią i czarnuszką
Składniki:
Zaczyn:
20g. świeżych drożdży
1 łyżka cukru
5 łyżek ciepłego mleka ( nie gorącego)
3 łyżki mąki pszennej
Ciasto:
600g. mąki pszennej
200ml. ciepłego mleka zagęszczonego słodzonego ( nie gorącego)
100g. roztopionego masła śmietankowego
2 jajka
1/2 łyżeczki pieprzu
3 łyżki suszonej bazylii
1 łyżka suszonych pomidorów
1 żółtko do posmarowania bagietek
czarnuszka
Przygotowanie:
Zaczyn:Drożdże w kruszyć do miski , dodać cukier oraz mąkę. Wlać mleko , wymieszać do powstania jednolitej konsystencji kwaśnej śmietany. ( ewentualnie dodać mleka lub mąki) Zaczyn odstawić przykryty ściereczką w ciepłe miejsce do podwojenia objętości na ok 15-20 min. ( powinien być zwięzły)
Ciasto:Do miski wsypać mąkę , dodać mleko zagęszczone , jajka , masło, sól oraz wyrośnięty zaczyn. Wyrabiać ciasto rękoma ok. 15min aż zacznie odchodzić od dłoni. ( w razie potrzeby dodać odrobinę mąki) Ciasto przykryć ściereczką ,odstawić w ciepłe miejsce na 1 h. do podwojenia objętości.
Wyrośnięte ciasto wyrobić ponownie , podzielić na cztery kawałki.
Każdą część rozwałkować cienko.
Zwinąć ciasto z rulon , odstawić ponownie na 30 min w ciepłe miejsce.
Wyrośnięte rulony bagietek naciąć ostrym nożem , posmarować żółtkiem oraz posypać czarnuszką.
Piec 25-30 min w piekarniku nagrzanym do 180 st.
Gulasz wieprzowy z warzywami i czarnuszką
Składniki:
500g. szynki wieprzowej
300g. pieczarek
2 cebule
1 duża cukinia
1 papryka czerwona
1 papryka chili
2 mięsiste pomidory
1 łyżka czarnuszki
sól , pieprz
2 łyżki mąki pszennej
1 łyżka smalcu
Przygotowanie:
Mięso umyć , osuszyć , oczyścić z błonek. Pokroić szynkę w kostkę , oprószyć solą i pieprzem , wymieszać. Cebulę pokroić w piórka. W garnku rozgrzać smalec przesmażyć mięso z cebulą.
Resztę warzyw umyć pokroić w kostkę , w tym paprykę chili posiekać drobno. Do mięsa dodać warzywa , chwilę przesmażyć razem. Składniki zalać wodą w takiej ilości by je tylko zakrywały. Dusić 20-30 min. ( ewentualnie dolać wody) W między czasie doprawić solą , pieprzem oraz czarnuszką.
Mąkę wymieszać z paroma łyżkami zimnej wody oraz sosu , przelać do garnka , ponownie zagotować. Gulasz podawać z kaszą gryczaną lub inną ulubioną. Pasował będzie także gruby makaron.
