Kasze to modny temat. Z jednej strony, choć znane od zawsze w kuchni polskiej, traktowane były długo po macoszemu – głównie jako niezbyt atrakcyjne zamienniki ziemniaków. Dziś kasze powracają do łask i wręcz spektakularnie podbijają na nowo podniebienia smakoszy zdrowej żywności oraz wszystkich zainteresowanych kulinariami.
Kasze powstają z ziarna jęczmienia, owsa, prosa, ryżu, gryki, kukurydzy i pszenicy. Rodzaje rozdrobnienia pozwalają na mnogość zastosowań. Są kasze krupy – na przykład gryczana czy jaglana – czyli ziarna oczyszczone i w całości. Gotowane na sypko doskonale nadają się do jako dodatek do mięs i warzyw. Kasze łamane są bardziej rozdrobnione – na przykład jest kasza gryczana krakowska. Kasze mocno rozdrobnione są dobre do zup czy na kleików. Na przykład z jęczmiennej powstaje krupnik. Można też je przyrządzić na słodko – na przykład kaszę jaglaną, mannę czy grysik kukurydziany.
Dziś polecamy kaszę gryczaną, która powstaje z gryki (tej, którą opisywał Mickiewicz w „Panu Tadeuszu słowami: „gryka jak śnieg biała”). Co ciekawe gryka zbożem nie jest, to tzw. pseudo zboże lub zboże rzekome i bliżej mu do szczawiu czy rabarbaru niż zbóż.
Kaszę gryczaną znamy przede wszystkim jako dodatek do potraw serwowanych z sosem czy też jako składnik kaszanki. Jednak z kaszy gryczanej można przyrządzić też pyszne farsze – na przykład do pierogów czy gołąbków. Innym pomysłem na kaszę jest tzw. kaszotto – na wzór popularnego risotta. Warto spróbować także placków z kaszy gryczanej, które mogą być ciekawym dodatkiem np. do sosu myśliwskiego czy grzybowego.
Kasze powinno się jeść nie tylko ze względów na walory kulinarne i smak, ale przede wszystkim pamiętajmy, że kasza gryczana to samo zdrowie. Jest źródłem białka, kwasu foliowego, żelaza, potasu oraz witaminy E. Duża zwartość rutyny wpływa pozytywnie na uszczelnianie naczyń krwionośnych, a błonniki poprawia kondycje jelit. Co bardzo istotne nie zakwasza ona organizmu jak inne kasze, jest bardzo delikatna i lekkostrawna. Kasza jest także bogata w witaminy – B1, B2, P i PP, dzięki czemu pozytywnie wpływa na układ nerwowy.
Ponadto kasza gryczana to produkt o niskim indeksie glikemicznym. Proces trawienia i wchłaniania kaszy odbywa się powoli, dzięki czemu na długo pozostawia uczucie sytości. Zatem to doskonały składnik diet odchudzających.
Na rynku można dostać różne warianty kaszy gryczanej – na przykład kaszę prażoną. Jest ona niezwykle smaczna, ciemniejsza od zwykłej kaszy gryczanej, jednak w skutek podgrzewania jest ona niestety uboższa w wartościowe składniki.
Natomiast kasza krakowska jest mocniej rozdrobniona, w czym jest podobna do kaszy jęczmiennej. Nazwa wywodzi się podobno od Anny Jagiellonki, której ta kasza tak zasmakowała, że kazała ją sprawdzać na Mazowsze z Krakowa. Ze względu na rozdrobienie – jest także mniej wartościowa od zwykłej kaszy gryczanej nieprażonej.
Jak gotować kaszę gryczaną?
- Najpierw należy ją dobrzy wypłukać
- Kasze gotuję w proporcjach – 1 szklanka kaszy na 2 szklanki wody.
- Kasze wrzucamy do osolonego wrzątku i gotujemy od 15 do 20 minut.
Warto pamiętać:
Kasz mocno rozdrobnionych (kuskus, manna) nie płucze się wcale, natomiast kasze gruboziarniste zawsze przed wykorzystaniem należy przepłukać.
O różnych rodzajach kasz pisze Naturhouse w swoim artykule "Kasza dobra na wszystko"
Pieczona cukinia faszerowana kaszą gryczaną z pomidorami i wędzonym serem redykołka Roberta Sowy
Sposób przygotowania
8 małych okrągłych cukinii
150 g ugotowanej kaszy gryczanej
4 łyżki oleju lnianego
1 pokrojona w kostkę cebula
2 rozgniecione ząbki czosnku
8 pomidorków truskawkowych
1 jajko
100 g startego na tarce owczego sera
Kilka gałązek świeżego majeranku
Sól, świeżo mielony czarny pieprz Prymat do smaku
Sposób przygotowania:
Pomidory umyć, odciąć wierzch, a pozostałą część drobno pokroić. Cukinie umyć, odciąć końcówkę, wydrążyć miąższ i pokroić w drobną kostkę. Cukinię, pomidory, pokrojoną w kostkę cebulę i rozgnieciony czosnek podsmażyć na oleju lnianym, ostudzić. Wszystkie składniki połączyć z ugotowaną kaszą, rozkłóconym jajkiem, startym owczym serem i listkami majeranku, doprawić do smaku pozostałymi przyprawami. Cukinię oprószyć solą, wypełnić farszem, przykryć końcówką pomidora, skropić olejem lnianym i piec około 25 minut w temperaturze 180°C. Podawać jako gorącą przystawkę lub dodatek do mięs pieczonych.
Racuszki z kaszy gryczanej
Składniki dla 4 osób:
300 g ugotowanej kaszy gryczanej
3 jajka
3 łyżki drobno tartego wędzonego sera
2 rozgniecione ząbki czosnku
½ płaskiej łyżeczki Kminku mielonego
1 łyżka mąki pszennej
1 łyżeczka Majeranek otarty polski
Sól, , Pieprz czarny mielony Prymat do smaku
Olej do smażenia
Sposób przygotowania:
Wystudzoną kaszę połączyć z jajkiem, serem, czosnkiem oraz wszystkimi przyprawami. Następnie smażyć na oleju okrągłe racuszki, rumieniąc je z dwóch stron na złoty kolor. Podawać jako dodatek do dań mięsnych.
Gołąbki z kaszą gryczaną i grzybami leśnymi
Składniki dla 4 osób:
8 liści kapusty włoskiej lub białej
2 szklanki kaszy gryczanej
1,5 l bulionu drobiowego
3 liście laurowe Prymat
2 pokrojone w kostkę słodkie cebule
4 posiekane ząbki czosnku
200 g pokrojonego w plastry wędzonego boczku
100 g ugotowanych borowików
100 g ugotowanych podgrzybków
100 g kurek
1 pęczek natki pietruszki
5 łyżek oleju lnianego
2 białka
Sól morska w młynku, Pieprz czarny mielony, Majeranek Prymat do smaku
Sposób przygotowania:
Na rozgrzanym oleju podsmażyć kaszę gryczaną i zalać wodą. Dodać liście laurowe, zagotować i piec pod przykryciem 30 minut w temperaturze 120°C.
Boczek podsmażyć na suchej patelni z cebulą, czosnkiem i grzybami leśnymi. Po kilku minutach doprawić do smaku.
Liście kapusty zblanszować we wrzątku przez około 5 minut, a następnie zahartować w zimnej wodzie z lodem.
Do wystudzonej kaszy gryczanej dodać boczek z grzybami, sztywną pianę z ubitych białek i posiekaną natkę pietruszki. Wszystko dokładnie wymieszać i doprawić do smaku.
Na każdy liść kapusty nałożyć farsz z kaszy, zwinąć i ułożyć w kamionkowym naczyniu. Podlać bulionem, przykryć i piec 30 minut w temperaturze 150°C. Tak przygotowane gołąbki podawać z powstałym podczas pieczenia sosem.