Dawniej , dokąd sięgam pamięcią podstawą obiadu była zupa , często podawano tylko ją więc musiała być solidna z mięsną wkładką i dużą ilością warzyw , kaszy czy ryżu.
Zupa musiała zaspokajać głód na długo aby nakarmić ciężko pracujących mężczyzn i dzieci wracających po całym dniu w szkole czy na dworze.
Przygotowywana była z prostych , łatwo dostępnych i tanich składników.
Mięsa z własnego chowu oraz warzy z własnej uprawy.
Rosół - królowa zup. Z lat dzieciństwa , obiadów u Babci pamiętam przygotowany z różnego rodzaju mięs przeważnie była to wiejska która , kaczka czy kawałek wołowiny. Rosół podawany był z ziemniakami i kawałkami marchwi . Ten smak pamiętam do dziś.
Drugim pamiętnym przepisem na rosół który w mojej rodzinie przekazywany jest z pokolenia na pokolenia jest rosół gotowany na leśnych prośniankach/gąskach oraz delikatnym mięsie drobiowym i włoszczyźnie. Zawsze czekam z niecierpliwością na jesień aby go przygotować jednak najlepszy i tak gotuje mama.Część grzybów jest zamrażana by móc przygotować go w okresie zimowym.
W okresie jesiennym obowiązkową zupą była grzybowa , prosta , pożywna , gotowana na kościach z ziemniakami i włoszczyzną.
Kwaśny rozgrzewający kapuśniak z zasmażką na wywarze z mięsa wieprzowego przeważnie gotowany był w chłodne jesienne i zimowe dni.Jego przygotowanie było dość czasochłonne ale zawartość garnka znikała i znika w dalszym ciągu do ostatniej kropli.
Podstawą obiadów na szkolnych stołówkach , biwakach , festynach i przeróżnych masowych imprezach była oraz w dalszym ciągu jest niezastąpiona wojskowa grochówka.
Gęsta , pożywna z mnóstwem boczku , kiełbasy i warzyw , podawana często z pajdą chleba.
Rosół z kaczki i wołowiny z ziemniakami
Intensywny w smaku , podany z ziemniakami jest o wiele bardziej syty niż jedzony z makaronem.
Składniki:
Kaczka bez podrobów ( ponad 2 kg , pocięta na kawałki , bez piersi)
300 g wołowiny z kością
4 marchewki
2 pietruszki
biała część pora
1 mała bulwa selera
1 cebula
2 duże ząbki czosnku
2 listki laurowe
5-6 ziarenek ziela angielskiego
sól , pieprz
przyprawa uniwersalna domowa ( można pominąć)
po 2 ziemniaki na osobę
Przygotowanie:
1.Mięso myjemy , wkładamy do garnka , zalewamy wodą dodajemy ziele angielskie i liście laurowe- gotujemy na wolniutkim ogniu przez 1h.
2.W tym czasie obieramy , myjemy warzywa , cebulkę i czosnek opalamy na ogniu tak by były porządnie " zwęglone".
3.Po upływie godziny zbieramy szumowiny , dokładamy wszystkie warzywa do garnka. Całość gotujemy ponad 2 h. na wolniutkim ogniu by rosół tylko pyrkał.
3.Pół. h. przed końcem gotowania się rosołu obieramy ziemniaki , gotujemy do miękkości z dodatkiem soli. Odcedzamy , osuszamy nad gazem , ugniatamy.
4.Ziemniaki przekładamy to talerzy , zalewamy rosołem z marchewką.
Rosół z prośnianek ( gąsek)
Rosół który w mojej rodzinie nazywany jest królewskim ,gotowany jest z pokolenia na pokolenia. Każdy czeka z utęsknieniem na niego cały rok .
Składniki:
2 kg. szarych prośnianek ( gąsek)
5 marchewek
1 pietruszka
1 biała część pora
1 opalona cebula
2 listki laurowe
4 ziarenka ziela angielskiego
6 skrzydełek z kurczaka
ziemniaki
sól , pieprz
Przygotowanie:
1.Prośnianki dokładnie myjemy pod bieżącą wodą. Marchew oraz pietruszkę obieramy. Wszystkie warzywa myjemy . Do garnka wkładamy grzyby , warzywa ,listki laurowe oraz ziele angielskie. Zostawiamy na wolnym gazie.
2.W oddzielnym garnku podgotowujemy skrzydełka , odcedzamy , płuczemy. Przekładamy do garnka z zupą. Gotujemy 2 h. Rosół ma tylko delikatnie pyrkać.
3.Ziemniaki obieramy , myjemy , gotujemy z dodatkiem soli.(W ilości zależnej od domowników.) Odcedzamy , osuszamy nad ogniem , tłuczemy. Ziemniaki podajemy zalane rosołem z prośniankami , plasterkami marchewki i jeśli lubimy ze skrzydełkiem. 4.Drugą wersją podania są ugotowane ziemniaki okraszone smażoną słoniną z cebulką oraz rosół z prośniankami , marchewką i skrzydełkiem.
Zupa z grzybów leśnych
Zupa grzybowa z dużą ilością ziemniaków i marchwi. Obowiązkowa w okresie jesienno-zimowym. Pożywna i syta.
Składniki:
3 l wody
1 kg oczyszczonych grzybów leśnych ( u mnie prawdziwki)
1 mała kość schabowa
7 dużych ziemniaków
3 duże marchewki
300 ml śmietanki 30 %
sól , pieprz
Przygotowanie:
1.Grzyby dokładnie myjemy , zalewamy wodą -tyle by zakryła grzyby. Gotujemy ok 40 min.
2.Ziemniaki obieramy kroimy w drobna kostkę , marchewkę oczyszczamy ścieramy na tarce o dużych oczkach.
3.Z garnka z grzybami zbieramy zawiesinę,wrzucamy ziemniaki z marchewką i kość schabową-zalewamy resztą wody. Gotujemy do zmięknięcia warzyw.
4.Odlewamy chochlę zupy mieszamy ze śmietaną , solą i pieprzem- przelewamy do garnka , łączymy.
Babciny kapuśniak
Gęsty kapuśniak którego już mała porcja rozgrzeje i zaspokoi głód.Tak właśnie przyrządzała go babcia,przesmażała kapustę na smalcu a ziemniaki gotowała oddzielnie i dziabała widelcem by oprócz zasmażki i one zagęściły zupę. Ważną zasadą podania kapuśniaku jest by był gorący ,zdjęty prosto z palnika.
Składniki:
0,5 kg wędzonej łopatki wieprzowej ew. boczku
2 marchewki
1 pietruszka
4 liście laurowe
2 cebule
0,5 kg kapusty kiszonej
7-8 ziemniaków
sól , pieprz
1/2 łyżeczki mielonego kminku
smalec do smażenia
Zasmażka:
2 łyżki masła lub smalcu
1,5 łyżki mąki pszennej
Przygotowanie:
1.Na łopatce wieprzowej , obranej marchwi , pietruszce oraz liściach laurowych gotujemy wywar na minimalnym gazie do miękkości warzyw.
2.Z kapusty kiszonej odciskamy sok do miski , nie wylewamy . Gotujemy kapustę do miękkości. Odcedzamy , kroimy drobno.
3.Z wywaru wyjmujemy mięso oraz warzywa. Łopatę oraz obraną cebulę kroimy w małą kostkę. Przesmażamy na smalcu , dodajemy poszatkowaną kapustę , smażymy na wolnym ogniu do zarumienienia.
4.Ziemniaki obieramy , myjemy , kroimy w kostkę. Gotujemy do miękkości w osolonym wrzątku , odcedzamy , osuszamy , gnieciemy widelcem.
5.Marchew i pietruszkę ścieramy na tarce o dużych oczkach. Warzywa oraz zawartość patelni przekładamy do wywaru. Wlewamy sok wyciśnięty z kapusty. Doprawiamy solą , pieprzem oraz kminkiem.
6.Zasmażka: Na patelni rozpuszczamy masło , dodajemy mąkę energicznie mieszając by nie dopuścić powstania grudek , wlewamy chochlę zupy , przesmażamy 2 min.
7.Zasmażkę przelewamy do garnka , mieszamy ,pozostawiamy na minimalnym gazie do zgęstnięcia.
Gęsta grochówka ( wojskowa grochówka)
Gęsta , pożywna , rozgrzewająca. Zapamiętana z lat dzieciństwa oraz szkolnych stołówek.
Składniki:
2 kości schabowe z mięsem
400 g. grochu łuskanego( u mnie połówki)
200 g boczku parzonego
1 pętko kiełbasy wiejskiej
4 średnie ziemniaki
2 marchewki
1pietruszka
3 listki laurowe
3-4 ziarenka pieprzu
1 łyżka majeranku
sól , pieprz , czosnek granulowany
2 łyżki masła+ 1 łyżka mąki
Przygotowanie:
1.Groch namaczamy dzień wcześniej zostawiamy na noc. Na kościach , liściach i pieprzu zagotowujemy wodę , zbieramy szumowiny .Warzywa obieramy , myjemy, kroimy w małą kosteczkę Dodajemy groch, gdy będzie pół miękki ( najlepiej sprawdzić , próbując ziarenko) dodajemy warzywa .
2.Boczek i kiełbasę kroimy w kostkę , smażymy do zarumienienia , przekładamy do garnka , doprawiamy zupę , próbując .
3.Gdy warzywa będą miękkie na patelni rozpuszczamy masło , dodajemy mąkę cały czas energicznie mieszając. Zasmażkę przelewamy do zupy , mieszamy, gotujemy 2-3 min.
