Lato jest najlepszym czasem, aby zachować jego smaki na jesień i zimę. Można to zrobić w bardzo prosty sposób, przygotowując domowe dżemy oraz przetwory owocowe i warzywne. Aby przetwory mogły być przechowywane przez dłuższy czas oraz zachowały pełnię swojego smaku i wartości odżywczych, należy prawidłowo je zabezpieczyć. Służy temu pasteryzacja słoików – skuteczna metoda na długie przechowywanie przetworów własnej roboty. Na czym polega pasteryzacja i jak pasteryzować przetwory domowe?
Na czym polega pasteryzacja przetworów własnej roboty?
Pasteryzacja to proces, który służy przedłużeniu trwałości produktów spożywczych. W domowych warunkach najczęściej przeprowadza się ją w stosunku do przetworów owocowych – dżemów, konfitur i soków. Pasteryzacja świetnie sprawdza się także do innych domowych przetworów umieszczanych w słoikach, w tym m. in. ogórków, buraczków, zup, sosów, a także przetworów mięsnych.
Pasteryzacja jest często określana mianem wekowania słoików. Oba te pojęcia są tożsame i mogą być stosowane zamiennie. Cała sztuka polega na podgrzaniu słoików wraz z ich zawartością do temperatury ok. 100 stopni Celsjusza i ich przetrzymaniu w cieple przez odpowiednio długi czas. Jest to niezbędne, aby wszelkie drobnoustroje, które mogą wywołać procesy psucia się żywności, zostały wyeliminowane.
Prawidłowo zapasteryzowane przetwory można przechowywać nawet kilka lat – bez żadnej szkody dla ich zawartości. Kluczową kwestią, oprócz właściwego przeprowadzenia procesu pasteryzacji, jest jednak ich umieszczenie w chłodnym, suchym miejscu.
Jak pasteryzować przetwory w domowym zaciszu?
Pasteryzację możemy przeprowadzić na dwa sposoby. Pierwszym jest tzw. pasteryzacja na mokro – w garnku wypełnionym wodą, a drugim pasteryzacja na sucho, którą przeprowadza się w rozgrzanym piekarniku. Istnieje także trzecia, coraz popularniejsza w Polsce metoda wekowania słoików, która polega na ich pasteryzowaniu w zmywarce.
Bardzo ważne dla powodzenia procesu pasteryzacji jest odpowiednie przygotowanie słoików. Naczynia, w których umieścimy nasze przetwory, muszą być bardzo dokładnie umyte, wyparzone oraz suche. Jest to istotne, gdyż tylko w ten sposób ochronimy ich zawartość przed stopniowym rozwojem mikroorganizmów oraz zagwarantujemy sobie ich długą trwałość.
Pasteryzowanie słoików w garnku, czyli pasteryzacja na mokro
Najpopularniejszą i najchętniej stosowaną metodą utrwalania zawartości słoików jest ich pasteryzowanie na mokro, w dużym garnku wypełnionym wodą. W pierwszej kolejności napełniamy słoiki przetworami do wysokości 2-3 cm pod nakrętką. Zakręcamy je szczelnie i umieszczamy w garnku wypełnionym wodą (na dnie warto ułożyć bawełnianą ściereczkę).
Ważne, aby słoiki nie dotykały się wzajemnie oraz były oddalone od ścianek garnka. Woda powinna sięgać do ok. ¾ wysokości słoików. Zagotowujemy wodę, a kiedy zacznie wrzeć, zmniejszamy ogień i pasteryzujemy słoiki przez ok. 15-40 min., w zależności od ich zawartości. Gorące słoiki wyjmujemy z wody, ustawiamy do góry dnem i czekamy aż wystygną.
Pasteryzowanie słoików na sucho, czyli pasteryzacja w piekarniku
Drugą, coraz popularniejszą metodą jest pasteryzacja w piekarniku. Słoiki przygotowujemy w dokładnie taki sam sposób, jak do klasycznej pasteryzacji na mokro. Wstawiamy je do zimnego piekarnika, na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Podgrzewamy piekarnik do temperatury ok. 160 stopni, a kiedy ją osiągnie, obniżamy temperaturę do 120-130 stopni. Pasteryzacja w piekarniku powinna trwać ok. 30 min.
Jak pasteryzować przetwory w zmywarce?
Trzecią, alternatywną metodą jest pasteryzacja słoików w zmywarce. Jest to bardzo prosta i mało wymagająca metoda pasteryzowania na mokro, którą również warto wypróbować. W pierwszej kolejności przygotowujemy słoiki i wstawiamy je do zmywarki do góry dnem. Wybieramy program o najwyższej temperaturze (najlepiej ok. 70 stopni Celsjusza) i włączamy zmywarkę. Kiedy program się zakończy, wyjmujemy słoiki i ustawiamy je na zakrętkach na kilka godzin. I to już wszystko!
Jak długo pasteryzować poszczególne produkty?
Czas trwania pasteryzacji jest uzależniony od zawartości słoików. Oto przykładowe, popularne produkty, które najczęściej poddajemy procesowi pasteryzacji oraz czas, przez który należy je wekować, aby właściwie przygotować je do dłuższego przechowywania w domowej spiżarce.
- Dżemy, konfitury owocowe oraz słodzone soki – pasteryzacja słoików z przetworami owocowymi powinna trwać dość krótko – ok. 10-20 min. w garnku i ok. 20-30 min. w piekarniku, w zależności od rozmiarów słoików.
- Przeciery pomidorowe – pasteryzujemy je ok. 15 min. w garnku i 30 min. w piekarniku.
- Ogórki konserwowe – wymagają ok. 10 min. pasteryzacji w wodzie i ok. 15 min. w piekarniku.
- Zupy i przetwory warzywne – pasteryzujemy je przez ok. 30 min. w wodzie i ok. 60 min. na sucho w piekarniku.
Dowiedz się więcej na temat konserwacji produktów i przechowywania przetworów:
Jaka sól do przetworów i kiszenia?
· Janginizacja owoców. Czym jest i jak ją przeprowadzić?
