Sorgo do niedawna kojarzyło mi się tylko z lekcjami geografii w podstawówce gdzie uczono nas że proso i sorgo uprawiane są w klimacie ciepłym i gorącym szczególnie w Afryce, Chinach i Indiach. Nie tak dawno przez przypadek trafiłam na nie w dziale ze zdrową żywnością jednego z marketów. Ciekawość nie pozwoliła mi zostawić go wśród innych produktów. Dziś już wiem że kupię je jeszcze nie raz. Zapraszam na małe repetytorium dotyczące sorgo.
Sorgo zwane też afrykańskim prosem wyglądem przypomina kukurydzę. Początki jego uprawy sięgają 5 tys. lat p.n.e. (Etiopia). Później rozprzestrzeniło się po niemal całej Afryce, części Azji a nawet meksyku. Dzięki temu po pszenicy, kukurydzy, ryżu i jęczmieniu jest piątym uprawianym zbożem na świecie. Z cała pewnością tak duży udział sorga w produkcji zbóż zawdzięcza możliwością wzrostu nawet w trudnych warunkach, bez potrzeby stosowania jakichkolwiek nawozów czy innych środków produkcji a także przy niedoborze wody. Dlatego też jest tak popularne w Afryce, Ameryce Środkowej, Indiach i Azji Południowo-Wschodniej. Tam też przetwarzane są prawie wszystkie części rośliny – liście jako paszę, łodygi jako opał i materiał budowlany. Coraz częściej pojawia się też na naszych polach.
Aktualnie nie ma odmian sorgo zarejestrowanych w Polsce W naszych warunkach klimatycznych coraz częściej pojawia się odmiana sorga pastewnego oraz węgierska odmiana Rona 1. Specjaliści ds. rolnictwa uważają, że z powodu zmian klimatu, zamiast ziemniaka i żyta w przyszłości będziemy uprawiać właśnie sorgo.
Wartości odżywcze
Na 100 g ziaren sorga składa się: 9,2 g wody, 11,3 g białka, 3,3 g tłuszczu, w tym: kwas linolowy, kwas oleinowy i kwas palmitynowy i 74,6 g węglowodanów, głównie skrobi, oraz sole mineralne: wapń, fosfor , żelazo i witaminy: B1,B2, B3. 100 g nasion tej rośliny dostarcza około 336 kcal. Ziarna sorga nie zawierają glutenu.
Nasiona sorgo składają się z: łuski (warstwa zewnętrzna), bielma i zarodka (kiełka). Łuska również jest podzielona na 3 części, a najbardziej zewnętrzna warstwa jest pokryta woskiem. Sorgo jest jedynym zbożem, które zwiera skrobię (węglowodan złożony) w łusce. W bielmie gromadzone jest białko, popiół oraz olej roślinny.
Dzięki wysokiej zawartości błonnika pokarmowego sorgo jest korzystne dla funkcjonowania układu pokarmowego. Stymuluje perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom, pobudza funkcję żucia i wydzielania śliny, neutralizuje kwasy żołądkowe oraz zapobiega wchłanianiu substancji toksycznych. Spożywanie błonnika pokarmowego z sorgo sprzyja uczuciu pełności po posiłku, dlatego też polecane jest osobom z nadwagą i otyłością. Sorgo ze względu na niski indeks glikemiczny (IG) zalecane jest osobom zmagającym się z cukrzycą typu II, gdyż jego spożycie nie powoduje gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi.
Sorgo w kuchni (i nie tylko)
Z sorga otrzymuje się kaszę, płatki i mąkę. Do celów kulinarnych zwykle używa się odmian o białym ziarnie. Prażone sorgo jest świetną alternatywą dla kukurydzy popcorn. Może być świetnym urozmaiceniem diety bezglutenowej u osób chorych na celiakię, nie zawiera bowiem glutenu
Sorgo na rynku dostępne jest w formie całych ziaren lub mąki. Całe nasiona sorga wykorzystywane są jako składnik sałatek, zapiekanek, zup i drugich dań oraz deserów. Z mąki z sorgo (najlepiej po zmieszaniu z innymi mąkami bezglutenowymi) można przygotować pierogi, naleśniki, kluski i makarony oraz wypiekać pieczywo, ciastka i muffiny.
Z mąki lub utłuczonego sorga poddanego fermentacji w Afryce sporządza się piwa i inne napoje alkoholowe, a w Chinach wysokoprocentowy alkohol (baijiu)
Łodygi słodkich odmian sorga są w USA stosowane do produkcji słodkiego syropu.
Z kilku niejadalnych odmian sorga pozyskuje się czerwony barwnik. W Afryce barwnika tego używa się do farbowania koziej skóry, ale także mat, wełny, tkanin, pasków liści palmowych i traw oraz wyrobów wikliniarskich. W Beninie barwnika używa się do malowania ciał i farbowania serów. W XIX wieku czerwony barwnik z sorga eksportowany był do Europy. Z sorga w południowo-zachodniej Nigerii produkuje się również fioletowy barwnik.
