Jak mówi Wikipedia chleb to pieczywo otrzymywane z wypieku ciasta, będącego jednorodnym połączeniem mąki zbożowej różnego gatunku i wody, poddanego najczęściej (ale nie zawsze) fermentacji z wykorzystaniem drożdży. Ciasto to możemy formować w dowolne kształty i nadawać wybraną wielkość.
Chleb można też upiec na bazie proszku do pieczenia lub na niespulchnianym cieście kruchym. Osobiście piekę wyłącznie na drożdżach ;)
Chleb stanowi elementarny składnik naszej codziennej diety!
Wypiekany w starożytności chleb zupełnie nie przypominał dzisiejszych bochenków. Podobny był raczej do macy, czyli podpłomyka. Stąd też chleba nie krojono, a łamano się nim - zwyczaj ten pozostał do dziś, szczególnie w niektórych kulturach.
Chleb może być różny: żytni (razowy i biały), pszenny lub mieszany pszenno-żytni. Można go też wypiekać z mąki jęczmiennej i owsianej, a także z mąki kukurydzianej.
Chleby razowe (zwłaszcza pełnoziarniste) mają dużą wartość odżywczą i witaminową. Niestety, ponieważ ciemne pieczywo jest zdrowsze, piekarze oszukują nas dodając sztuczny barwnik, dzięki któremu zwykły pszenny chleb ma ciemną barwę. Tym samym wydaje nam się, że kupiliśmy chleb żytni razowy.
W dzisiejszych czasach bardzo mało piekarni oferuje zdrowe pieczywo bez dodatków. Pamiętajmy, że na każdym chlebie (lub pod półką z nim) powinien się znaleźć szczegółowy skład! Czytajmy etykiety kupując chleb zarówno w supermarketach jak i osiedlowym sklepiku - czy spotkamy w nim tylko podstawowe składniki? Niekoniecznie. A im lista dłuższa tym chleb jest gorszej jakości.
Aby chleb był zdrowy nie powinien zawierać w swoim składzie nic oprócz wody, mąki, drożdży lub zakwasu i soli. Do tego dołóżmy ewentualnie ziarna czy otręby i nic więcej nie potrzeba! Żadnych spulchniaczy, konserwantów... A tych niestety w masowym wypieku używa się bardzo dużo! Niektóre z nich są bardzo szkodliwe w dużych ilościach...!
Z uwagi na fakt, że bardzo trudno kupić prawdziwe pieczywo, bez sztucznych dodatków najlepszym rozwiązaniem (o ile pozwala nam na to czas) jest samodzielne wypiekanie chleba w domu :) sama się przekonałam i jestem wprost zachwycona smakiem własnego chleba i bułeczek! Kilka propozycji znajdziecie poniżej :)
Chleb ziołowy ze słonecznikiem (mój pierwszy, a zarazem eksperymentalny wypiek)
4-4,5 szkl. mąki (w zależności od typu)
25 g świeżych drożdży
400 ml ciepłej wody
1 jajko
1 łyżeczka soli
1 płaska łyżeczka cukru
2 łyżeczki suszonej bazylii
2 łyżeczki ziół prowansalskich
2 łyżeczki oregano
2 garście ziaren słonecznika
Dodatkowo:
masło lub margaryna do wysmarowania formy
bułka tarta do wysypania formy
W misce mieszamy letnią wodę, drożdże i cukier, dodajemy jajko i łączymy. Do drugiej - dużej - miski przesiewamy mąkę, dodajemy sól, zioła i ziarna słonecznika. Dolewamy składniki suche i wyrabiamy ciasto. Następnie przykrywamy czystą ściereczką i odstawiamy na pół godziny w ciepłe miejsce, aby wyrosło. Wyrośnięte ciasto przekładamy do uprzednio wysmarowanej tłuszczem i wysypanej bułką tartą foremki (można zwilżyć dłonie wodą, aby nie kleiło się do rąk). Pieczemy godzinę w 180 stopniach i jeszcze gorący smarujemy odrobinę wodą, aby skórka nie była twarda, tylko chrupiąca.
Chleb paprykowo-kminkowy
2 i 1/2 szkl. mąki pszennej
3 łyżki otrębów żytnich
1 i 1/2 szkl. letniej wody
1 op. (7g) suchych drożdży
1 płaska łyżeczka soli
szczypta cukru
1 łyżeczka papryki słodkiej mielonej
1 płaska łyżeczka kminku
szczypta pieprzu ziołowego
Dodatkowo:
1 łyżka ciepłej wody
1 łyżka mleka
Mąkę przesiewamy do dużej miski, mieszamy z drożdżami, szczyptą cukru, solą i przyprawami. Robimy wgłębienie i wlewamy letnią wodę, mieszamy z otrębami. Wyrabiamy gładkie i elastyczne ciasto. Skrapiamy oliwą i odstawiamy w ciepłe miejsce do podwojenia objętości. Gdy ciasto wyrośnie formujemy w zgrabny bochenek i przekładamy je na wyłożoną papierem do pieczenia brytfannę (lub jeśli ktoś chce do keksówki). Wierzch smarujemy wodą zmieszaną z mlekiem i wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 180 stopni na około 1 godzinę (początkowo ustawiamy piekarnik na grzałkę dolną, 10-15 minut przed końcem na góra-dół, aby się ładnie zrumienił).
Wytrawna chałka buraczana
1 szkl. mąki pszennej
1,5 szkl. mąki krupczatki
4 łyżki otrębów żytnich
1/2 szkl. letniego mleka
8 g suszonych drożdży
3 łyżki buraków startych na najdrobniejszych oczkach (z sokiem)
szczypta soli
2 łyżki oleju lub oliwy z oliwek
1 jajko
+ 1 jajko do posmarowania
otręby żytnie do posypania
Do dużej miski przesiewamy obie mąki, wsypujemy drożdże, mieszamy, dodajemy pozostałe składniki ciasta i wyrabiamy gładkie ciasto (około 7-8 minut od momentu połączenia składników). Odstawiamy w ciepłe miejsce na godzinę do podwojenia objętości. Wyrośnięte ciasto krótko zagniatamy i dzielimy na trzy równe części - z każdej z nich formujemy wałeczek długości około 25-30 cm. Wałeczki układamy obok siebie, sklejamy ze sobą w jednym końcu i zaplatamy warkocz, końcówki również sklejamy. Odstawiamy na 20 minut, aby ciasto odpoczęło. Przed pieczeniem smarujemy roztrzepanym jajkiem i posypujemy szczyptą otrębów żytnich. Pieczemy około 30-35 minut w 170 stopniach.
Bułeczki z serkiem "Pesto z rukolą" i otrębami
Przepis na 12 bułeczek:
ok. 15 g świeżych drożdży
ok 1.2 szkl. ciepłej wody
1 łyżeczka cukru
1 opakowanie serka kremowego Apetina "Pesto z rukolą"
1 jajko
1 żółtko
1 łyżeczka soli
2 i 1/4 szkl. mąki pszennej
1 szkl. otrąb pszennych
Dodatkowo:
1 białko
1 łyżka mleka
ziarna słonecznika
Drożdże z cukrem rozpuszczamy w ciepłej wodzie. Gdy zaczną pracować dodajemy rozmieszany serek Apetina, jajko, żółtko, sól, przesianą mąkę pszenną i otręby pszenne. Wyrabiamy gładkie i elastyczne ciasto. Miskę z ciastem przykrywamy ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce do wyrośnięcia (na około godzinę). Brytfannę wykładamy papierem do pieczenia, z ciasta formujemy kuleczki wielkości piłeczki pingpongowej i układamy na papierze w 3-5cm odstępach. Ponownie odstawiamy do wyrośnięcia. Wyrośnięte bułeczki smarujemy białkiem roztrzepanym z łyżką mleka i posypujemy ziarnami słonecznika (przed tymi czynnościami rozgrzewamy piekarnik do 190 stopni). Brytfannę wstawiamy do piekarnika i pieczemy 15-20 minut (do zrumienienia skórki). Bułeczki smakują zarówno ciepłe jak zimne :)
Bułeczki kajzerkowe
190 ml lekko ciepłej wody
3 łyżki ciepłego mleka
3 i 3/4 szkl. mąki pszennej
20 g świeżych drożdży
1/4 kostki masła + 1/8 kostki do posmarowania przed pieczeniem
2 średniej wielkości jajka
1 łyżeczka cukru
1 łyżeczka soli (płaska)
Do miski z wodą i mlekiem wkruszamy drożdże, dodajemy cukier i sól i dokładnie mieszamy do rozpuszczenia składników. Masło rozpuszczamy w kąpieli wodnej, studzimy. Jajka rozkłócamy. Masło, jajka i mąkę dodajemy do miski i dokładnie wyrabiamy ciasto. Zwilżamy ręce w zimnej wodzie i formujemy kule na kształt bułeczek. Układamy w brytfannie na papierze do pieczenia zachowując spore odległości od siebie (min. 4 cm). Bułeczki można naciąć np. w krzyżyk lub zostawić gładkie. Pozostawiamy w ciepłym miejscu do wyrośnięcia na min. pół godziny (można dłużej). Wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 200 stopni na 15 minut (bez termoobiegu), następnie zmniejszamy temperaturę do 180 i pieczemy jeszcze 10 minut. Studzimy na kratce.
Malinowe bułeczki - plecione gniazdka
4 szkl. mąki pszennej
1 szkl. letniego mleka
8 g suszonych drożdży
10 łyżek soku malinowego
szczypta soli
szczypta cukru
2 łyżki oleju lub oliwy z oliwek
1 jajko
+ 1 jajko do posmarowania
Do dużej miski przesiewamy mąkę, dodajemy drożdże, mieszamy, dodajemy jajko, sól, cukier, letnie mleko, olej, mieszamy. Następnie wlewamy wlewamy sok malinowy i wyrabiamy gładkie ciasto (około 7-8 minut od momentu połączenia składników). W razie potrzeby podsypujemy jeszcze odrobiną mąki. Odstawiamy w ciepłe miejsce na godzinę do podwojenia objętości. Wyrośnięte ciasto krótko zagniatamy i dzielimy na równe części (ja podzieliłam na 8, ale jeśli chcemy mniejsze bułeczki trzeba na więcej). Każdy kawałek rolujemy w wałeczek, zawiązujemy na środku pętelkę i pozostałe końce owijamy dookoła na końcu je ze sobą zlepiając. (Możemy też podzielić ciasto na 2 nierówne części: jedną zwinąć w kółko, a drugą to kółko oplatać; można też z każdego kawałka ulepić 3 małe wałeczki, zapleść w warkocz i połączyć końce). Układamy w brytfannie na papierze do pieczenia w odstępach od siebie (bo wyrosną podczas pieczenia). Pozostawiamy na 15 minut, aby ciasto odpoczęło. Przed pieczeniem smarujemy wierzch roztrzepanym jajkiem. Pieczemy 20-25 minut w 180 stopniach.
