Banany znane były ponoć już 7000 lat temu. Za ich praojczyznę uważa się rejony południowej Azji, a dokładniej Malezję. Obecnie to jeden z najbardziej popularnych owoców uprawianych nie tylko w Azji, ale także w Afryce i Australii. Słowo banan najprawdopodobniej pochodzi od arabskiego słowa banan oznaczającego palec. Zanim banany trafią na nasz stół, czeka ich prawdziwa przeprawa. Zrywane (jeszcze zielone), transportowane są na statkach w specjalnych chłodniach, aby dotrzeć na sklepowe półki w nienaruszonym stanie, zanim zdążą całkowicie dojrzeć.
Obecnie rozróżnia się blisko trzysta gatunków bananów, jednak uprawianych jest zaledwie dwadzieścia. Najpopularniejsze są odmiany, które mogą być spożywane na surowo, jednak są i takie, które przez zjedzeniem wymagają obróbki cieplnej. Wśród najczęściej spotykanych odmian możemy znaleźć banany rajskie, manilskie czy baby banana. Choć banany spożywane są w Europie w sporej ilości, to prym wśród bananowych smakoszy wiodą Afrykanie. Na jednego mieszkańca przypada tam kilkaset kilogramów tego owocu rocznie.
Banany są jednymi z najbardziej kalorycznych owoców (ok. 90 kcal w 100 g), ale zawierają w sobie wiele cennych dla zdrowia witamin i składników odżywczych. To przede wszystkim bogactwo witamin z grupy B, zawierają też sporą ilość witaminy C, oraz A i E. Bogate są w potas, magnes, oraz śladowe ilości cynku, fosforu i wapnia. To również cenne źródło białka, błonnika pokarmowego (wspomagającego trawienie) oraz dobrych dla organizmu kwasów tłuszczowych. Dzięki zawartości prostych cukrów banany szybko i na długo dostarczają nam energii. To jeden z najbardziej wartościowych owoców - składnik zalecany w diecie osób cierpiących na nadciśnienie, choroby serca, nerek, artretyzm czy wrzodu. Banany wspomagają trawienie, działają wzmacniająco i regenerująco na organizm oraz skutecznie wpływają na poprawę samopoczucia. Dzięki dużej zawartości potasu (i tu wygrywają nawet z pomidorami) regulują poziom złego cholesterolu oraz przywracają równowagę kwasowo-zasadową w organizmie. Po banany z umiarem powinny jednak sięgać osoby odchudzające się oraz chorzy na cukrzycę. To owoce o sporej zawartości cukru i wysokim indeksie glikemicznym. Jeśli zależy nam na dostarczeniu mniejszej dawki kalorii warto sięgać po banany niedojrzałe, jeszcze lekko zielone, te z ciemnymi przebarwieniami na skórce zawierają więcej skrobi, a tym samym są bardziej kaloryczne. Miejscowe ciemnienie i czarne plamki na skórce nie są objawem gnicia owocu, ale świadczą o jego dojrzałości. Takie przejrzałe banany świetnie nadają się do przygotowania ciast, muffinek czy ciastek. Obrane ze skórki, całe owoce bananów lub przygotowane z nich kremowe pure świetnie nadają się do mrożenia. Ze zmrożonego owocu w zaledwie kilka chwil można przygotować znakomite musy i koktajle oraz lody z ulubionymi dodatkami.
Banany najczęściej zajada się same, dodaje do sałatki owocowej czy ciast i deserów. Świetnie komponują się w postaci musu np. w naleśnikach czy w postaci pure w plackach i racuchach. To także jeden z popularnych owoców serwowany z grilla. Obróbka termiczna dodatkowo wzmacnia ich smak i aromat. Banany są bardzo wdzięcznym owocem. Można wyczarować z nich zdrowe chipy, przepyszne ciasta i desery, a podane na gorąco, będą świetnym dodatkiem do mięsa drobiowego. Idealnie komponują się z produktami nabiałowymi, choćby w koktajlach czy w tradycyjnej owsiance, lubią dodatek aromatycznych przypraw np. cynamonu czy goździków i świetnie smakują w połączeniu z niemal wszystkimi owocami.
Poniżej kilka moich propozycji na bananowe pyszności.
Ciasto bananowe z rodzynkami i cynamonem
Składniki:
300 g mąki tortowej
125 g masła (82 % tłuszczu)
2 jajka
3/4 szklanki cukru
1/3 szklanki mleka
350 g bananów (3 duże owoce)
4 łyżki rodzynek
2 łyżeczki cynamonu
1 łyżeczka proszku do pieczenia
1 łyżeczka sody
papier do pieczenia
cukier puder (do posypania)
Nastawić piekarnik na 180 stopni. Mąkę, sodę, proszek i cynamon przesiać. Banany zmiksować na gładkie pure. Miękkie masło zmiksować z cukrem na puszystą masę. Dodać jajka nie przerywając miksowania. Dodać zmiksowane banany i mleko. Cały czas miksując dodać mąkę z dodatkami. Dosypać rodzynki i wymieszać. Przelać do podłużnej formy wyłożonej papierem do pieczenia i piec około 1 godziny do suchego patyczka.
Dietetyczne ciasto bananowe
Składniki:
240 g mąki
4 dojrzałe banany
100 g cukru trzcinowego
60 ml wody
3 łyżki wiórków kokosowych
1 łyżeczka proszku do pieczenia
1/2 łyżeczki soli
1 laska wanilii
Banany obrać ze skórki i ugnieść tłuczkiem na pure. Zmiksować z wodą, cukrem i ziarenkami z wanilii. Dodać mąkę, sól, 2 łyżki wiórek kokosowych i proszek. Wymieszać. Ciasto przełożyć do foremki 22x22 cm (lub dowolnej mniejszej foremki) wyłożonej papierem do pieczenia, posypać 1 łyżką wiórek kokosowych i wstawić do nagrzanego do 180 stopni piekarnika. Piec ok. 40 minut do suchego patyczka.
Oszukana nutella z bananem i awokado
Składniki:
1/2 awokado
1 średni banan
20 g orzechów laskowych
1 łyżka gorzkiego kakao
1-2 łyżeczki miodu (dla słodyczy)
W wysokim naczyniu umieścić orzechy, zmiksować blenderem na drobno. Dodać awokado i banana, zmiksować na gładki krem. Dosypać kakao i dodać miód. Zmiksować do połączenia się składników. Gotowy krem przełożyć do miski/słoika i przechowywać w lodówce.
Fit ciasteczka z płatków owsianych z bananem
Składniki (na ok. 9 małych ciasteczek):
100 g płatków owsianych górskich
2 małe banany (masa netto ok. 180 g)
skórka otarta z 1 pomarańczy
1 łyżeczka miodu
1 łyżka otrębów żytnich
1 łyżka łuskanego słonecznika
1 łyżka ziaren sezamu
1/2 łyżki siemienia lnianego
Banany rozgnieść widelcem na papkę. Dodać startą skórkę z pomarańczy, płatki owsiane, siemię, słonecznik, sezam oraz miód. Wszystko wymieszać do połączenia się składników. Odstawić na ok. 10 minut. Piekarnik nagrzać do temp. 180 stopni (grzałka góra-dół). Blaszkę do pieczenia wyłożyć papierem do pieczenia. Zwilżonymi wodą dłońmi formować małe kulki i delikatnie je spłaszczyć. Ułożyć na papierze. Piec przez około 18-20 minut do zrumienienia.
Owsianka z bananem i rodzynkami
Składniki:
250 ml mleka 0,5%
5 łyżek płatków owsianych górskich
1/2 łyżki otrębów żytnich
1/2 łyżki rodzynek
1 mini banan
1 łyżeczka miodu
Mleko podgrzać w rondelku. Dodać płatki oraz otręby. Gotować do zgęstnienia. Owsiankę przełożyć do miski. Dodać rodzynki i pokrojonego na plasterki banana. Polać miodem.
