Święta Bożego Narodzenia są obchodzone w krajach katolickich na całym świecie i wszędzie jest to czas spokoju i radości, któremu towarzyszy niezwykła atmosfera. Boże Narodzenie, pomimo różnych tradycji ma jeden wspólny mianownik – kuchnię i świąteczne spotkania przy stole. Dania świąteczne są bardzo zróżnicowane, ale każdy kraj ma swoje bożonarodzeniowe tradycje kulinarne. Przenieśmy się zatem do kilku państw i zobaczmy, jak świętują ich mieszkańcy.
BELGIA
W Belgii Wigilia ma charakter bardziej rodzinny niż religijny. Jest okazją do rodzinnych spotkań, na które nie ma czasu na co dzień. Wigilia w Belgii nie jest postna, do stołu zasiada się wieczorem – na początek serwowany jest szampan i białe wino oraz przekąski, a przed północą danie główne – najczęściej faszerowanego indyka, rzadziej gęś. We Flandrii i w Ardenach jako danie główne podaje się głównie dziczyznę – filet z zająca, sarny lub z dzika z pieczonymi owocami – jabłkami, gruszkami lub morelami. W Walonii częściej podaje się owoce morza - pieczone homary i świeże ostrygi. W każdym regionie musi być odświętnie i wykwintnie.
Belgijskim specjałem świątecznym jest również boudin blanc (kiszka z mielonego mięsa wołowego, wieprzowego lub drobiowego z miąższem chlebowym, mlekiem, jajkami i przyprawami) i specjalny świąteczny pasztet marynowany w winie, przygotowywany z dużą ilością ziół i przypraw podawany na zimno lub na ciepło. Wśród deserów zdecydowanie króluje Buchê de Noël - ciasto w kształcie pnia oblane czekoladą.
Po pasterce, w której uczestniczą z reguły osoby starsze, serwuje się danie w stylu polskiej kutii przygotowywane z kaszą pęczak (co ciekawe nie dodaje się do niego maku, bo jest on w Belgii karmą dla ptaków).
Jeśli chodzi o świąteczne trunki najpopularniejszy jest szampan, wina musujące, grzane wino i aromatyczne, wzmacniane świąteczne piwa. Często na rodzinne spotkania przygotowuje się również podawany na gorąco poncz.
Podobnie jak w Polsce, przed świętami w wielu miastach organizuje się bożonarodzeniowe jarmarki, na których można kupić ozdoby choinkowe, a także świąteczne ciasta i ciasteczka oraz specjały z różnych stron świata. Na jarmarkach bardzo popularne jest też aromatyczne grzane wino.
Belgowie świętują Boże Narodzenie tylko 25 grudnia, 26 grudnia jest już normalnym dniem pracy.
CZECHY
Najważniejszą potrawą wigilijną Czechów jest karp smażony w panierce podawany z sałatką ziemniaczaną (bramborowy salat). Czasami przyrządzany jest również karp na černo z sosem słodko-kwaśnym z dodatkiem piernika, suszonych śliwek, migdałów i rodzynek.
Ciekawostka – drugim obok karpia tradycyjnym daniem wigilijnym jest kotlet schabowy podawany z sałatką ziemniaczaną z gotowanymi, drobno posiekanymi jajkami i majonezem.
Na deser podaje się kruche ciasteczka (vánoční cukroví), które mają różne kształty i smaki, i często przygotowywane są w kilku, a nawet kilkunastu rodzajach. Na wigilijnym stole królują także suszone owoce, przede wszystkim jabłka, a także łuskane orzechy i prażony groch.
Wśród dań bożonarodzeniowych spotyka się także: zupę z karpia przygotowywaną z łbów i wnętrzności oraz tzw. kubę, czyli pęczak wymieszany z grzybami, majerankiem i czosnkiem, zapieczony w piekarniku.
Popularna jest także specjalna bożonarodzeniowa cienka biała kiełbaska – bardzo długa i, co ciekawe, często sprzedawana na metry, a nie na wagę. Kiełbaskę tę jada się zawsze na ciepło, obtoczoną w mące razowej i usmażoną na oleju.
FRANCJA
Boże Narodzenie - najważniejsze francuskie święta rodzinne, obchodzone są tylko 25 grudnia, 26 grudnia jest już normalnym dniem pracy. Za wyjątkiem deseru, o którym za chwilę, Francuzi nie mają typowo świątecznych dań, jadanych tylko raz w roku. W kwestii menu jest spora dowolność, a na stołach goszczą m.in. świeże ostrygi, owoce morza (głównie skorupiaki) i ryby, ale także foie gras (pasztet z gęsich wątróbek), indyk z kasztanami i biała kaszanka. Jeśli chodzi o bożonarodzeniowy obiad, w Alzacji popularna jest pieczona gęś, w Burgundii - indyk, a w Paryżu - ostrygi. Jedyną typowo świąteczną pozycją na stole jest deser - Bûche de Noël, czyli tradycyjne ciasto z kremem w kształcie polana. Deser ten występuje także w nieco lżejszym wydaniu, w formie rolady lodowej.
NIEMCY
W Niemczech, podobnie jak w Polsce, świętowanie rozpoczyna się 24 grudnia wieczorem. Co ciekawe - Niemcy świętują Wigilię tylko z najbliższymi, a dopiero w pierwszy lub drugi dzień świąt spotykają się w szerszym gronie (rodzice, dziadkowie).
Zgodnie z tradycją na stole musi być 9 różnych potraw (m.in. pieczona kiełbasa z kiszoną kapustą, pieczeń z gęsi podawana z gotowanymi ziemniakami i zasmażanym jarmużem oraz karp. Charakterystycznym przysmakiem, który pojawia się na niemieckich stołach podczas świąt Bożego Narodzenia jest bakaliowe ciasto stollen, które przypomina kształtem nowo narodzone dziecko owinięte w becik, a także wypiekane specjalnie na tę okazję ciasteczka o przeróżnych kształtach nawiązujących do świąt (gwiazdki, choinki, domki, Mikołaje), a także pfeffernusse i Springerle – pięknie zdobione ciasta, na których wzory tworzy się dzięki specjalnie żłobionym wałkom.
SZWECJA
Wigilia w Szwecji nie jest dniem postnym. Obiad wigilijny rozpoczyna się o 14.00 i jest okazją do rodzinnych spotkań przy stole. Szwedzi rozpoczynają wigilijną ucztę tradycją „zanurzania w kotle” (doppa i grytan), która polega na moczeniu kawałków ciemnego chleba w garnku wypełnionym sosem z wieprzowiną. Wieprzowina pojawia się także w innych postaciach (kiełbasy, galaretka z nóżek, salceson, pulpety, żeberka). Na północy Szwecji znaną potrawą wigilijną jest ponadto pieczeń z renifera, a na południu specjalna bożonarodzeniowa szynka – gotowana lub pieczona, doprawiona cukrem i solą i podawana w całości.
Kolejne tradycyjne danie to lutfisk - suszona ryba, najczęściej czarniak lub molwa, moczona przez kilka dni w wodzie z ługiem, podawana z beszamelem lub roztopionym masłem, dużą ilością soli i różnymi rodzajami pieprzu. Popularne są też śledzie marynowane na kilka sposobów, zapiekanka z ziemniaków z anchois oraz desery: m.in. ryżowa owsianka (risgryngrot), pachnące cynamonowe ciasteczka i pierniczki wypiekane w kształcie serc, gwiazd, choinek, świnek, itp.
Jeśli chodzi o napoje zdecydowanie króluje glögg, czyli aromatyczne grzane wino z dodatkiem m.in. goździków, kardamonu, cynamonu i pomarańczy.
WĘGRY
Na wigilijnym stole Węgrów obowiązkowymi daniami są: zupa rybna z rodzynkami i wiśniami oraz pieczony karp. Inne charakterystyczne dania to m.in. smażona kapusta, pieczony prosiak (na wsi) i ciasta. Ważnym smakołykiem, którego nie może zabraknąć podczas świąt Bożego Narodzenia są "szaloncukor" - pralinki z masą orzechową, marcepanową, waniliową lub z galaretką, które służą również jako ozdoby choinkowe. Kulinarną tradycją świąteczną jest też przygotowywanie strucli z makiem lub z orzechami i – co ciekawe - każda gospodyni piecze ich kilka, aby móc poczęstować całą rodzinę, znajomych, a nawet sąsiadów i pochwalić się swoimi umiejętnościami.
Węgrzy przykładają dużą wagę do składników potraw świątecznych, które mają znaczenie symboliczne i używają ich w swoich potrawach, np. miód symbolizuje osłodę życia, czosnek chroni zdrowie, mak symbolizuje bogactwo, a jabłka – urodę i miłość.
