Od pałacu pod strzechy
To przewrotne pytanie, ponieważ oznaczałoby to, że zarówno frytki, a co gorsza i chipsy to warzywo! Ziemniak, a właściwie Psianka ziemniak (Solanum tuberosum) dotarł do Europy w XVI wieku wraz z konkwistadorami z Ameryki Południowej, gdzie Inkowie traktowali zimniaka jako chwast utrudniający uprawę cennej kukurydzy. Ziemniak trafił na europejskie dwory królewskie jako ciekawostka botaniczna, którą hodowano ze względu na urodę kwiatów.
Jednak szybko okazało się, że to, co cieszy wzrok arystokracji, szybko stało się pokarmem najbiedniejszych i trafiło z królewskich ogrodów pod strzechy także do wojskowych garkuchni. Okazało się, że ziemniak jest rośliną niewymagającą i łatwą w uprawie, a do tego sycącą. Wojny, rosnąca liczba ludności i głód przyczyniły się do odkrycia walorów ziemniaka i jego spektakularnej kariery kulinarnej. Do dziś w ślad za ziemniakiem pokutuje czarny PR – że tuczący, ze bezwartościowy, że taki… nijaki. Poza tym ziemniaka promował PRL, co na pewno nie dodało mu uroku. Wcześniej w Polsce królowały przecież kasze.
Bogactwo możlwiości
A dziś ziemniaki, choć tanie i szeroko dostępne, mają swoje wyjątkowe walory i oferują ciekawe możliwości kulinarne. Na rynku dostępnych jest wiele odmian, które warto stosować zgodnie z przeznaczeniem, o czym należy pamiętać.
Na przykład ziemniaki sałatkowe (dobre na grilla czy do pieczenia i jak nazwa wskazuje – do sałatek), czyli twarde nie będą się rozpadać, podczas gdy ziemniaki mączyste będą doskonałe na farsze, kluski, purée, placki, pyzy, kopytka. Ziemniaki średnio twarde będą dobre na frytki, chipsy czy placki, a także gotowane z wody i do zupy. Aby rozpoznać, z jakim ziemniakiem mamy do czynienia, wystarczy go przekroić i zobaczyć, czy ziemniak się „klei” po złączeniu. Jeśli tak, to znak, że zawiera dużo skrobi i będzie dobry na purée, a nie do sałatek.
Ziemniak dla młodego pokolenia to przede wszystkim chipsy i frytki. Jednak dla wielu Polaków ziemniaki są tym, czym kukurydza dla Meksyku czy ryż dla Chińczyków – ważnym elementem codziennego żywienia. Polska może poszczycić się wieloma daniami z ziemniaków przykład plackami ziemniaczanym i babką kartoflaną, kopytkami, pyzami ziemniaczanymi, kiszką ziemniaczaną, kartoflanką i zalewajką. Bez ziemniaków nie byłoby ulubione sałatki – jarzynowej czy tez pierogów ruskich… a przecież tak polskich. No i bez ziemniaka nie byłoby gorzelnictwa, jednak skupmy się na kulinariach.
Do ziemniaka z sercem i… przyprawą
Warto przyprawiać ziemniaki, bo niewiele trzeba, aby odmienić ich smak, dodać ciekawszego, bardziej oryginalnego charakteru. Ziemniaki świetnie łączą się z aromatycznymi ziołami. Na przykład rozmaryn lub tymianek dodane do pieczenia dodadzą ciekawego smaku. Można też dodać kurkumy, aby miały ładny, żółty apetyczny smak. Można też podać klasyczne ziemniaki z wody okraszone odrobiną masła dobrej jakości i posypać koperkiem. Zamiast zieminków tłuczonych wystarczy zaserwować purée z dodatkiem pesto czy chrzanu, a nawet najwybredniejsi smakosze nie wzgardzą taka przystawką. Ziemniaki gotowane i podsmażane dobrze doprawić ziołami prowansalskimi, czosnkiem i papryką słodką. Z resztek ziemniaków można zawsze przyrządzić kopytka, które po obsmażeniu na oliwie, z rozmarynem i pieprzem grubo mielonym zachwycają smakiem za każdym razem.
Zupa krem z ziemniaków ze szczypiorkiem
Składniki dla 4 osób:
Przyprawa do ziemniaków Prymat do smaku
½ łyżeczki Pieprzu białego Prymat
4 pokrojone w kostkę plasterki boczku
2 posiekane pory (tylko jasna część)
1 kg obranych, pokrojonych w kostkę ziemniaków
1 litr Rosołu z kury Kucharek
1 szklanka śmietany 36%
2 łyżki kremowego, śmietankowego serka topionego
1 pęczek szczypiorku
Sposób przygotowania:
Na patelni podsmażyć boczek, aż stanie się chrupiący i przełożyć na talerzyk wyłożony papierowym ręcznikiem. W garnku podsmażyć pokrojone pory, aż będą szkliste i miękkie, dodać ziemniaki i rosół. Całość gotować przez ok. 30 minut, do momentu, aż ziemniaki będą miękkie. Zdjąć z ognia, zmiksować na gładki krem, a następnie dodać śmietanę i serek topiony. Doprawić do smaku przyprawą do ziemniaków i białym pieprzem, dokładnie wymieszać. Podawać z chrupiącym bekonem i posiekanym szczypiorkiem.
Chrupiące placki ziemniaczane z kiszoną kapustą i ziarnami
podane z chrupiącymi kiełkami i pomidorkami koktajlowymi
Składniki dla 4 osób:
600 g startych na grubej tarce ziemniaków
300 g pokrojonej, ugotowanej kiszonej kapusty
2 pokrojone w kostkę cebule
2 jajka
1 łyżka mąki pszennej
1 łyżka ziaren słonecznika
1 łyżka ziaren dyni
1 łyżka płatków owsianych
1 łyżka otrębów pszennych
1 łyżeczka siemienia lnianego
Sól, świeżo mielony czarny pieprz, majeranek Prymat
Olej słonecznikowy do smażenia
Sałatka:
80 g ulubionych kiełków
100 g pokrojonych w cząstki pomidorów koktajlowych
4 łyżki sosu vinaigrette
Sposób przygotowania:
Ziemniaki dokładnie odcisnąć, dodać kapustę, cebulę, jajka, mąkę i wszystkie ziarna, całość dokładnie wymieszać i doprawić do smaku. Z ciasta uformować placki i usmażyć na rozgrzanym oleju. Przed podaniem placki osączyć z tłuszczu używając papierowego ręcznika. Podawać z sałatką z kiełków, pomidorami koktajlowymi i sosem vinaigrette.
ZALEWAJKA
Składniki:
60 dag ziemniaków,
1 Liść laurowy Prymat,
po 5 ziaren Pieprzu czarnego i Ziela angielskiego Prymat,
3 szklanki żuru lub soku z kiszonej kapusty,
1 cebula,
5 dag słoniny lub tłustego boczku,
1 lyżeczka Czosnku granulowanego Prymat,
Przyprawa do potraw Kucharek do smaku,
1 łyżeczka mąki.
Sposób przygotowania:
Ziemniaki obrać, umyć, pokroić w kostkę, zalać w garnku trzema szklankami posolonej wody, dodać przyprawy i gotować 20 min. Następnie wlać żur lub sok z kapusty i zagotować. Słoninę pokroić, stopić, dodać pokrojoną cebulę, a gdy się zrumieni, wsypać mąkę i wymieszać. Połączyć z zupą, dodać do smaku przyprawę Kucharek, czosnek granulowany i zagotować. Podawać z chlebem razowym.
Kopytka z rukolą na maśle
Składniki dla 4 osób:
-500 g ziemniaków
-100 g mąki pszennej
-1 jajko
-1 opakowanie rukoli
-130 g masła
-1/2 szklanki wody
-tarty ser Parmezan
-Sól morska w młynku PRYMAT
Sposób przygotowania:
Obrane ziemniaki gotujemy w osolonej wodzie, studzimy i miksujemy blenderem lub przeciskamy przez maszynkę. Gotowe przekładamy na stolnicę, dodajemy mąkę, jajko i szczyptę soli, delikatnie wyrabiamy. Umyte liście rukoli blanszujemy, wrzucamy do lodu, a następnie suszymy, odciskamy z wody i miksujemy na jednolitą masę. Do przygotowanego ciasta dodajemy pastę z rukoli i wszystko zagniatamy. Z tak przygotowanego ciasta formujemy długie ruloniki i wykrajamy z nich kluseczki.
W dużym garnku z odrobiną soli gotujemy wodę, w momencie wrzenia wrzucamy kluseczki i gotujemy do momentu wypłynięcia.
Przygotowujemy sos - na patelni stapiamy masło, dodajemy do niego wodę, sól i pieprz. Wszystko mieszamy, aby sos odrobinę zgęstniał. Ugotowane kopytka wyławiamy łyżką cedzakową, wykładamy na talerz, polewamy przygotowanym sosem i delikatnie mieszamy. Posypujemy startym serem. Idealne jako dodatek do mięs, np. grillowanej piersi kurczaka zamarynowanej w klasycznej marynacie grillowej PRYMAT.
